In de praktijk is gebleken dat het betreden van besloten ruimtes bepaalde risico's met zich meebrengt. Gevaren bij het betreden van deze besloten ruimtes zijn verstikking door zuurstoftekort, vergiftiging door te hoge concentratie giftige gassen of dampen, of explosie of brand bij vonkvorming tijdens te hoge concentratie explosieve stoffen.
Daarom moeten er vóór het betreden metingen zijn uitgevoerd naar:
1. Zuurstof (O2)
2. Waterstofsulfide (H2S)
3. Explosieve gassen (LEL)
Besloten ruimtes zijn onder andere riolen, rioolputten, pompgemalen, ontvangstkelders, silo's, scheepsruimen, slibgistingstanks, slibhouders, gashouders, overstortputten, monsterputten, indikkers (afgedekt), ruimten met gasapparatuur, opslagtanks, kruipruimtes, mestkelders, giertanks, tankwagens etc.
Waterstofsulfide is een giftig gas met de bekende "rotte eieren" geur. Echter boven een bepaalde waarde (ca. 100 ppm) ruikt men het gas niet meer omdat dit het zenuwstelsel uitschakelt. Waterstof sulfide komt veel voor in rioleringen en afvalwaterinstallaties. Een te hoge concentratie kan directe dood tot gevolg hebben. De effecten zijn afhankelijk van de duur van blootstelling.
H2S is zwaarder dan lucht en blijft daardoor makkelijk hangen in een besloten ruimte. Ontsnappen uit besloten ruimtes wordt hierdoor extra bemoeilijkt.
| Effecten H2S bij de mens | |
| 0,1 ppm | Geur is waarneembaar |
| 1,6 ppm | MAC-waarde. |
| 5,0 ppm | Sterke rotte eieren geur |
| 50 ppm | Ontsteking en irritatie ademhalingsorganen |
| 100 ppm | Hoesten, onregelmatige ademhaling, slaperigheid. Ernstige irritatie ogen en ademhalingsorganen. Speeksel/slijm opgeven. Bloedingen met dood tot gevolg bij blootstelling 8-24 uur. |
| 200 ppm | Moeilijke ademhaling, lichtschuw. Bloedingen met dood tot gevolg bij blootstelling 8-24 uur |
| 250 ppm | Traanvorming, vermoeidheid, neuspijn, lichtschuw, moeilijke ademhaling. Bloedingen met dood tot gevolg bij blootstelling 4-8 uur. |
| 500 ppm | Hoesten, haperende ademhaling, hartkloppingen, duizeligheid, hevig bibberen, ernstige verzwakking. Bloedingen met dood tot gevolg bij blootstelling 0,5-1 uur. |
| 800 ppm | Bewusteloosheid, dood tot gevolg bij blootstelling 0-2 min |
| 1000 ppm | Onmiddellijke bewusteloosheid met dood tot gevolg |
Naast giftige gassen of dampen en een tekort of overmaat aan zuurstof, kunnen er ook brandbare of explosieve gassen met de lucht vermengd zijn. Het gevaar voor explosie is afhankelijk van de concentratie gas.
Concentraties - 100% LEL
Concentraties tot de onderste explosie limiet (LEL=Lower Explosion Limit) zijn theoretisch niet explosief. Hiervoor is niet voldoende gas aanwezig om te ontbranden.
Concentraties 100% LEL - 100% UEL
Ligt de concentratie tussen de onderste explosie limiet en de bovenste explosie limiet (UEL=Upper Explosion Limit) dan is het mengsel met een geringe hoeveelheid energie direct ontbrandbaar.
Concentratie 100% UEL -
Boven de 100% UEL is een gasmengsel niet explosief of ontbrandbaar omdat er niet voldoende zuurstof meer aanwezig is voor verbranding van het gas.
Door de arbeidsinspectie is bepaald dat de concentratie brandbaar gas, in een ruimte waarin gewerkt moet worden, maximaal 10% van de LEL waarde mag bedragen. Voor elk gas ligt de LEL waarde bij een andere concentratie. Hoewel een LEL-sensor (pellistor) de concentraties van de verschillende gassen bij elkaar optelt, moet bij kalibratie aangegeven worden met welk gas gekalibreerd wordt.
| LEL concentratie voor verschillende brandbare gassen | |||
| Brandbaar gas | LEL | Brandbaar gas | LEL |
| Aardgas | 5,0 % | Petroleum | 1,7 % |
| Aceton | 2,3 % | Propaan | 1,7 % |
| Ammoniak | 15 % | Styreen | 0,9 % |
| Benzine | 0,6 % | Terpentine | 0,8 % |
| Butaan | 1,3 % | Waterstof | 4,0 % |
| Zwavelwaterstof | 4,0% | Methaan | 4,4 % |
Onder normale omstandigheden bevat lucht 20,9 % zuurstof. Deze concentratie heeft een mens nodig om normaal te kunnen ademhalen.
Bij een overmaat aan zuurstof kunnen andere materialen of vloeistoffen sneller ontbranden.
Een tekort aan zuurstof zal bij personen tot ademnood leiden en in het ergste geval de dood tot gevolg hebben.
| Effecten van zuurstof tekort bij de mens | |
| 19,5-20.9 % | Nodig om normaal adem te halen |
| 14,0-19,5 % | Potentieel gevaarlijk, verlaat de ruimte |
| 12,0-14,0 % | Diepere ademhaling, verhoogde hartslag, slechte coördinatie |
| 10,0-12,0 % | Snelle ondiepe ademhaling, duizelingen, blauwe lippen . |
| 8,0-10,0 % | Misselijkheid, braken, bewusteloos, lijkwit gelaat |
| 4,0-8,0 % | In coma binnen 1 minuut, stuiptrekkingen, ademhaling stopt, dood volgt |
| 0,0-4,0 % | Bewusteloos binnen 10 seconden, dood volgt |
